Zmniejszanie luk VAT
Dalsze zmniejszenie luki VAT będzie coraz trudniejsze, ale jest możliwe. Zgodnie z szacunkami fundacji CASE, która na zlecenie Komisji Europejskiej liczy wielkość luki VAT w UE, w Polsce wyniosła ona w 2018 r. 9,5 proc. Luka ta liczona jest w odniesieniu do potencjalnych wpływów z VAT, jakie teoretycznie możliwe by były do ściągnięcia.
9% to poniżej mediany dla UE z 2017 r., która wówczas wyniosła 10%. Dane dotyczące mediany w 2018 r. prawdopodobnie będą znane pod koniec tego roku, wtedy też zapewne poznamy szacunki dotyczące luki VAT w 2019 r..
Poziom luki VAT osiągnięty przez Polskę w 2018 r. jest np. bliski Austrii, choć niektóre kraje uzyskały lepszy wynik. Wskazał, że w Estonii luka VAT wyniosła 5,4 proc., w Hiszpanii 2,4 proc., w Holandii 5,2 proc., w Słowenii 3,5 proc., a liderem była Szwecja z wynikiem 1,5%.
W Polsce możliwości dalszego schodzenia z wielkością luki VAT są coraz bardziej ograniczone. W ciągu kilku lat mieliśmy bardzo silny spadek luki VAT, z jednego z najwyższych poziomów w UE, z 25-24 proc. do 9,5 proc. Teraz osiągnięcie dalszego spadku będzie coraz trudniejsze, ale jest możliwe. Są przecież kraje, które mają niższą lukę.
Sprawność działania służb skarbowych i uszczelnienie systemu miały niewątpliwy wpływ na ograniczenie luki VAT. Tym samym wdrażanie kolejnych rozwiązań może się przyczynić do dalszego jej zmniejszenia, choć oczywiście, w sytuacji spowalniającej gospodarki, będzie to coraz trudniejsze.
Trzeba pamiętać, że spadek luki VAT ma dwa podstawowe elementy:
- Pierwszy to naturalny wzrost tzw. self compliance, czyli postępowania zgodnego z przepisami. W czasie wzrostu gospodarczego, rosnącej konsumpcji, firmy i obywatele mają bowiem mniejszą skłonność do ukrywania dochodów. Powoduje to automatyczny spadek szarej strefy bez względu na to, jak działa administracja skarbowa.
- Drugim elementem są coraz efektywniejsze działania szeroko pojętych władz skarbowych. To, jak szybko spadała luka VAT w latach 2015-2018 dowodzi, iż na pewno istotnym elementem tego procesu był wzrost sprawności fiskusa. Potwierdzają to właściwe wszyscy, tego gratuluje nam się w całej UE i na poziomie OECD” – powiedział ekonomista. Także przedstawiciele branż najbardziej narażonych na wyłudzenia VAT np. paliwowej, stalowej czy elektronicznej przyznają, że problem się zmniejsza.
